ශ්‍රී ලංකා නිදහස් දිනය සැමරීමේ ඉතිහාසය සහ අනාගතය

නිදහස් දිනයේ ඉතිහාසය

ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය ආධිපත්‍යයට යටත්ව සිටි අතර 1948 පෙබරවාරි 4 වනදා සාර්ථකව නිදහස ලබාගත් දිනය ලෙස සැලකේ. මෙය බිහිවූයේ බොහෝ දුරට දේශපාලන ක්‍රියාවලියක් මගින් ය. බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ ආධිපත්‍යය 1815 වසරේදී කැන්ඩියන් රාජධානියද ඔවුන්ට අයත් වීමෙන් පසුව තහවුරු විය.

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව, බ්‍රිතාන්‍යයේ බලය දුර්වල වීමත් සමඟ මනා මූලිකත්වයකින් යුතු දේශපාලන නායකයින්ගේ නායකත්වය යටතේ නිදහස ලබා ගැනීමේ සූදානමක් නිර්මාණය විය. ආර්ථික හා දේශපාලන ස්වෛරීභාවය පිළිබඳව අවධානය යොමු කරන ලද ශ්‍රී ලංකාවේ නායකයින්, මෑත ඉතිහාසයේ විශේෂ අවස්ථා ලෙස සලකන  1947 ජනාධිපති මැතිවරණය, සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව හා එවකට බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාපිත පාලනය වෙනස් කිරීමේ ප්‍රවණතාවයන් නිදහස සඳහා මාර්ගය සලසා දුන්නේය.

1948 පෙබරවාරි 4 වනදා, ශ්‍රී ලංකා නිදහස ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු අතර එවකට ආරම්භක අගමැති ලෙස සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායකගේ ස්වාමිපුරුෂයා වන ඩී.එස්. සේනානායක පත් විය. මෙම නිදහස ලැබුණද, එය සම්පූර්ණ ස්වෛරීභාවයක් නොවූ අතර 1972 වසරේදී මහජන රජයක්  වීමත් සමඟ පමණක් ශ්‍රී ලංකාවට සම්පූර්ණ නිදහස හිමිවිය.

නිදහස් දිනයේ සැමරුම්

නිදහස් දිනය සැමරීම ශ්‍රී ලංකාවේ එක්වීමේ සංවිධානීක තේමා දිනවලින් එකකි. රාජ්‍ය මට්ටමින් උත්සව සංග්‍රහයන්, අභිමාන ගාථා, ධජය නැඟීම, හමුදා පෙළපාලි, සාස්ත‍්‍රීය හා ජනප්‍රිය සංගීත නාට්‍ය, සාම්ප්‍රදායික නැටුම්, අධ්‍යාත්මික හා දායාද කටයුතු ආදී උත්සව ඉතාම උත්කර්ෂවත් ලෙස සංවිධානය කෙරේ.

රජයේ මූලස්ථාන වලදී පැවැත්වෙන මූලික උත්සවයට ජනාධිපතිතුමා සහ අගමැතිතුමා ඇතුළු රාජ්‍ය නායකයන් සහභාගි වන අතර, මෙය ප්‍රජාතාන්ත්‍රික ව්‍යවස්ථාපිත රාජ්‍යයේ ස්වෛරීභාවය, නිදහස හා ජාතික ඒකබද්ධතාවය ප්‍රචාරය කිරීමේ ශ්‍රී ලංකා රටට එක්වීමේ හැඟීම ගොඩනැගීමටද මහත් ප්‍රයෝජනයක් සපයයි.

නිදහස් උත්සවය පුරාම සන්සුන් හා භක්තියෙන් යුත් ආකාරයෙන් සිදුකරනු ලබන බෞද්ධ ආගමික මංගල්‍ය, පන්සල්වල පිංකම්, ජාතික ගීත ගායනා ආදී සංස්කෘතික සහ ආගමික වැඩසටහන්ද සංවිධානය කෙරේ.

අනාගතයේ නිදහස් දිනය

භාවිතයෙහි වෙනස්කම් හා තාක්ෂණික දියුණුවත්  සමඟ, ශ්‍රී ලංකාවේ නිදහස් දිනය සැමරීම අනාගතයේදී වෙනස්විය හැකිය. ශ්‍රී ලංකාවේ තාක්ෂණික හා ආර්ථික සංවර්ධනයත් සමඟ, අනාගතයේදී දේශපාලනික ස්වෛරීභාවය සහ ජාතික ඒකාබද්ධතාවය තවත් ශක්තිමත් කිරීමේ අවශ්‍යතාවය පවතී.

නිදහස් උත්සවය නවීන මාධ්‍ය, සජීවි විකාශන හා අන්තර්ජාලය ඔස්සේ ප්‍රසිද්ධ කරමින්, වැඩි පිරිසකට නිදහස් දිනයේ සැබෑ අරුත තේරුම් ගැනීමේ අවස්ථාව ලබාදිය හැකිය.

අනාගතයේදී තවත් නව සංස්කෘතික වැඩසටහන්, තාක්ෂණික නවෝත්පාදන හා ජාතික සහජීවනය උදෙසා වැඩි වැඩසටහන් මුලික කරගැනීමේ අවශ්‍යතාවය දක්නට ලැබේ.

ශ්‍රී ලංකා නිදහස් දිනය, ජාතික එකමුතුභාවය, සංහිඳියාව සහ ව්‍යාපාරික වර්ධනය සඳහා භාවිතා කළ හැකි විශේෂ අවස්ථාවක් විය යුතුය. නිදහස් දිනය සැමරීමේ අරමුණ කෙරෙහි, ඉදිරි අවුරුදු ගණනාව තුළදී තවත් ප්‍රායෝගික ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා බව අපේක්ෂා කළ හැකිය.

ශ්‍රී ලංකා නිදහස් දිනය, ජාතික ඉතිහාසයේ වැදගත් මොහොතක් ලෙස සැලකෙන අතර, එය සැමරීම ශ්‍රී ලංකිකයන්ගේ එකමුතුව හා ජාතික වර්ධනය සඳහා විශේෂ අවස්ථාවක් සපයයි. ආර්ථික, දේශපාලන හා තාක්ෂණිකවද වර්ධනය වන නවීන ශ්‍රී ලංකාවේ, නිදහස් දිනයේ සැමරුම් අනාගතය දක්වා වෙනස් විය හැකිය. එහෙත්, එය සෑම විටම ජනතාවට ජාතික සහජීවනය හා සංහිඳියාව මඟින් ශ්‍රී ලංකාවේ සන්සුන් මනෝභාවය වඩවා දැමීමේ අරමුණකින් යුක්තවිය යුතුය.